Βορειοδυτικά!

Στο παραπάνω βίντεο, το οποίο είναι στα αγγλικά, μπορεί κανείς να πληροφορηθεί για τα αίτια της οικονομικής ύφεσης που ζούμε αυτόν τον καιρό. Παρακάτω, έχω ένα άρθρο από την Καθημερινή του Νοέμβρη 2008.

Οικονομική κρίση: Πώς φτάσαμε ως εδώ

Της Ελένης Στεργίου
hstergiou@kathimerini.gr

Στην πρώτη της ύφεση εισήλθε η οικονομία της Ευρώπης, μετά από δύο τρίμηνα αρνητικής ανάπτυξης. Tα διεθνή χρηματιστήρια έχουν απωλέσει πάνω των 29 τρισ. δολαρίων από την αρχή του έτους, ενώ οι συνολικές διαγραφές και οι ζημιές ανέρχονται στα 927 δισ. δολάρια, αναδεικνύοντας τη σημερινή κρίση ως τη χειρότερη μετά τη Μεγάλη Υφεση.

Τα ερωτήματα που συνεχώς βασανίζουν αναλυτές και μη είναι: Πως φτάσαμε σε αυτή την κατάσταση και πότε θα τελειώσει. Τα μέχρι στιγμής στοιχεία, δείχνουν ότι η ανάκαμψη σε Ευρωζώνη και ΗΠΑ θα ξεκινήσει από τα μέσα του 2009, ενώ για την Ιαπωνία από τις αρχές του νέου έτους. Ωστόσο, οι παρενέργειες στις οικονομίες από την κρίση θα είναι αισθητές και το 2010.

Πώς ξεκίνησε, όμως η σημερινή κρίση που έρχεται 78 χρόνια μετά το κραχ του 1929; Προέκυψε μετά το ξέσπασμα των προβλημάτων στην αγορά στεγαστικών δανείων χαμηλής εξασφάλισης της Αμερικής, το οποίο προκάλεσε ένα «ντόμινο» αντιδράσεων στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Ως αποτέλεσμα αυτών η παγκόσμια οικονομία έχει πληρώνει με επιβράδυνση και οι ανεπτυγμένες οικονομίες, βρίσκονται σε δυσμενή κατάσταση. Από το 2007 μέχρι σήμερα, η κρίση απαριθμεί πάνω από 700.000 αστέγους και 860.000 απολυμένα στελέχη μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, ενώ 1,5 εκατομμύριο κατοικίες είναι στη διαδικασία της κατάσχεσης. Σύμφωνα με αναλυτές, από τις 8.500 αμερικανικές τράπεζες αναμένεται να μείνουν οι μισές.

Αλλά, μία κρίση δεν έρχεται ξαφνικά. Κατά την περίοδο 2004 - 2006 εμφανίζονται τα πρώτα προβλήματα στα δάνεια υψηλού κινδύνου. Το 2007 παρουσιάστηκαν και τα πρώτα προβλήματα σε κάποιους τραπεζικούς ομίλους και άρχισε να ακούγεται για πρώτη φορά ο όρος subprime. Κανείς δεν περίμενε τι θα ακολουθούσε. Αναλυτές και ακαδημαϊκοί εξέφραζαν, τότε, σε στήλες του οικονομικού Τύπου την ανησυχία τους για μια επερχόμενη κρίση. Κανείς δεν τους άκουσε.

Τι είναι όμως τα subprime; Επινοήθηκαν από το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ για να χορηγούνται στεγαστικά δάνεια σε πολίτες με κακό πιστοληπτικό ιστορικό ή με χαμηλά εισοδήματα. Τα δάνεια αυτά είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο, αλλά προσέφεραν στις τράπεζες μεγαλύτερες αποδόσεις.

Οι αποδόσεις αυτές γίνονταν μεγαλύτερες όταν οι τράπεζες τα τιτλοποιούσαν. Η μία τράπεζα πουλούσε τα τιτλοποιημένα δάνεια στην άλλη και με αυτόν τον τρόπο μετέθετε τον κίνδυνο και ταυτόχρονα καρπωνόταν το κέρδος. Ταυτόχρονα δημιουργήθηκε μία αγορά παραγώγων εξασφάλισης πιστωτικού κινδύνου. Τα προϊόντα αυτά προστέθηκαν σε μία αγορά 62 τρισ. δολαρίων με στόχο να προστατεύουν τις τράπεζες από το ενδεχόμενο επισφαλειών. Tα προϊόντα αυτά σιγά σιγά αντί να χρησιμοποιούνται ως μέσο αντιστάθμισης κινδύνου, μετατράπηκαν σε χρυσοφόρες επενδύσεις. Όλα έδειχναν να λειτουργούν σαν μια καλορυθμισμένη μηχανή. Υψηλά κέρδη, μεγάλη ρευστότητα και εξασφάλιση κινδύνου.

Κάτι, όμως, δεν πήγε καλά. Τον Αύγουστο του 2007 η κρίση είναι γεγονός. Η περίοδος χάριτος για την αποπληρωμή των δανείων subprime πέρασε. Πολλοί δανειολήπτες που είχαν πάρει τέτοια δάνεια s δεν μπορούσαν να πληρώσουν τις δόσεις τους. Οι κατασχέσεις ακινήτων και οι πλειστηριασμοί διαδέχθηκαν ο ένας τον άλλον και αρκετοί έχασαν τα σπίτια τους. Οι κατασχέσεις και οι πλειστηριασμοί ενέτειναν την πτώση των τιμών ακινήτων. Η αξία των ακινήτων μειώθηκε και μαζί οι εξασφαλίσεις των τραπεζών και η περιουσία των δανειοληπτών.

Τον Σεπτέμβριο του 2007, η Nothern Rock, η πέμπτη μεγαλύτερη βρετανική στεγαστική τράπεζα ζήτησε επείγουσα ρευστότητα από την Τράπεζα της Αγγλίας. Η κατάρρευση της τράπεζας είχε ήδη επέλθει και τρεις μήνες μετά κρατικοποιήθηκε. Ακολούθησε η κατάρρευση και κρατικοποίηση τραπεζικών κολοσσών σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Lehman, AIG, Fannie Mae, Freddie Mac, Merrill Lynch, Fortis, Dexia, Bear Stearns ήταν μερικοί από τους τραπεζικούς γίγαντες που έπεσαν εν μία νυκτί. Οι περισσότεροι διασώθηκαν.

Η κρίση συνέχισε να παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις. Από τις πτωχεύσεις τραπεζών περάσαμε στον κίνδυνο πτώχευσης χωρών. Πρώτο θύμα η Ισλανδία. Πιο πρόσφατο η Ουγγαρία. Και οι δύο ζήτησαν τη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Τους τελευταίους μήνες οι ηγέτες σε παγκόσμιο επίπεδο συνειδητοποίησαν ότι χρειάζεται ένα διεθνές σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης. Τον Οκτώβριο, εγκρίνεται το σχέδιο διάσωσης του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού κλάδου 700 δισ. δολαρίων. Επίσης, πραγματοποιούνται συμβούλια κορυφής και συναντήσεις στην ΕΕ για την αντιμετώπιση της κρίσης.

(πηγή: http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathbreak_1_16/11/2008_256281)