Βορειοδυτικά!

Ζώντας από τα κοινωνικά επιδόματα

Επιμέλεια κειμένου: Σωκράτης

Από την Deutsche Welle
Klaus Deuse/Κώστας Συμεωνίδης
Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου


Τα παράλογα του γερμανικού κοινωνικού κράτους: συχνά οι εργαζόμενοι έχουν λιγότερα χρήματα στη διάθεσή τους από εκείνους που ζουν από τα κρατικά επιδόματα

Η συζήτηση στη Γερμανία για το κοινωνικό κράτος καλά κρατεί. Στο επίκεντρο της κριτικής βρίσκεται το γεγονός ότι συχνά οι μακροχρόνια άνεργοι και οι δικαιούχοι κοινωνικών επιδομάτων έχουν περισσότερα στη διάθεσή τους από εκείνους που εργάζονται. Μήπως τελικά η ζωή στο γερμανικό κοινωνικό κράτος είναι για κάποιους πολύ εύκολη;


Στα 152 δις οι κοινωνικές δαπάνες

Σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο της Γερμανίας το 2009 οι κοινωνικές δαπάνες άγγιξαν τα 152 δις ευρώ, ποσόν που αντιστοιχεί στο 50 και πλέον τοις εκατό του προϋπολογισμού της χώρας. Από αυτά ωστόσο μόλις 23,5 δις δαπανήθηκαν στο βοήθημα κοινωνικής πρόνοιας, το γνωστό στη Γερμανία ως Hartz IV, το οποίο βρίσκεται άλλωστε και στο στόχαστρο της κριτικής. Το βοήθημα αυτό όμως λαμβάνουν όχι μόνον οι μακροχρόνια άνεργοι αλλά και εργαζόμενοι των οποίων ο μισθός δεν επαρκεί για τα προς το ζειν. Η συγχώνευση του επιδόματος ανεργίας και του βοηθήματος κοινωνικής πρόνοιας στο βοήθημα κοινωνικής πρόνοιας Hartz IV ισχύει από το 2004. Πολλοί άνθρωποι που το έχουν πραγματικά ανάγκη δεν κάνουν τη σχετική αίτηση, απλώς επειδή ντρέπονται να «στιγματιστούν» ως δικαιούχοι του Hartz IV. Όπως λέει η 42χρονη πωλήτρια Μαρτίνα Σόμπερτ:

«Με πλήρη απασχόληση βγάζω 1.400 ευρώ το μήνα μεικτά. Από αυτά αφαιρούνται οι φόροι και η ασφάλιση υγείας. Κατά μέσο όρο μου μένουν 900 ευρώ. Το ενοίκιό μου είναι 500 ευρώ. Με αυτά που απομένουν δεν μπορώ να κάνω και πολλά».Διαδηλώσεις κατά του Hartz IVBildunterschrift: Διαδηλώσεις κατά του Hartz IV


Περισσότερα… χωρίς δουλειά;

Ισχύει όμως πραγματικά το επιχείρημα ότι συχνά εκείνοι που εργάζονται έχουν λιγότερα στη διάθεσή τους από εκείνους που ζουν από τα κρατικά επιδόματα;

Ένα υποθετικό σενάριο: μια μητέρα δυο παιδιών και με μηνιαίο μισθό 1.400 ευρώ προ φόρων, έχει εντέλει 1.100 ευρώ στη διάθεσή της κατόπιν αφαίρεσης όλων των σχετικών εισφορών. Μαζί με το επίδομα τέκνων και την επιδότηση κατοικίας το ποσό αυτό θα έφτανε τα 1.720 ευρώ το μήνα. Εάν από την άλλη πλευρά ζούσε μόνον από κοινωνικά επιδόματα θα είχε στη διάθεσή της 1.600 ευρώ το μήνα. Το επιχείρημα λοιπόν ότι ως δικαιούχος του Hartz IV θα είχε περισσότερα στη διάθεσή της μπορεί να μην ισχύει, ωστόσο είναι γεγονός ότι η διαφορά δεν είναι πολύ μεγάλη. Εάν δεν εργαζόταν θα είχε μόλις 120 ευρώ λιγότερα το μήνα.

Δεν είναι λίγοι λοιπόν εκείνοι, όπως τουλάχιστον υποστηρίζουν οι επικριτές του Hartz IV, που επιλέγουν συνειδητά να ζουν από τα κοινωνικά επιδόματα. «Δεν θα πρέπει όμως να τους βάζουμε όλους σε ένα καζάνι», τονίζει η Ουλρίκε Κλάινε - Μπράμς, από το συνδικάτο IG-Metall για να προσθέσει ότι «υπάρχουν εκείνοι που βγάζουν λίγα και πρέπει να συμπληρώσουν το εισόδημά τους με κοινωνικά επιδόματα αλλά και εκείνοι που δεν βρίσκουν δουλειά και από το ταμείο ανεργίας καταλήγουν στο βοήθημα κοινωνικής πρόνοιας».


Από το ταμείο ανεργίας στο Hartz IV

Όπως η πλειονότητα των πρώην εργαζομένων στο εργοστάσιο της ΝΟΚΙΑ στο Μπόχουμ το οποίο έβαλε λουκέτο πριν από 2 χρόνια. Το 70 % εξ' αυτών δεν κατάφερε να βρει νέα θέση εργασίας με αποτέλεσμα να πρέπει σε λίγο καιρό να κάνουν αίτηση για το Hartz IV.

Η εξέλιξη του αριθμού των ανέργων στη Γερμανία (σε εκατομμύρια).Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Η εξέλιξη του αριθμού των ανέργων στη Γερμανία (σε εκατομμύρια).Οι θέσεις πλήρους απασχόλησης μειώνονται συνεχώς, θα πει και η κ. Σόμπερτ: «Εδώ και μερικούς μήνες η διευθύντριά μου λέει ότι οι δουλειές δεν πάνε καλά και πως σκέφτεται να μας περάσει στην ημιαπασχόληση. Αυτό σημαίνει ότι θα είχα ξαφνικά πολύ λιγότερα χρήματα στη διάθεσή μου και τότε θα έπρεπε να ζητήσω και εγώ κρατική βοήθεια».

Η διευθύντριά της Ζαμπίνε Φίσερ έρχεται να διευκρινίσει: «Τους καταλαβαίνω. Οι υπάλληλοί μου είναι πολύ εργατικοί και καλοί. Τους εμπιστεύομαι απόλυτα. Αλλά δεν μπορώ να τους δώσω περισσότερα. Αυτή είναι η κατάσταση».

Ο Σύνδεσμος Γερμανικών Συνδικάτων (DGB) προτείνει την καθιέρωση κατώτατου ωρομίσθιου στα 8,5 ευρώ.

Είναι αυτό λύση, ρωτάμε την κ. Κλάινε - Μπράμς από το IG-Metall; «Όταν αυξάνεται διαρκώς το ποσοστό εκείνων που λαμβάνουν συμπληρωματικά κοινωνικά βοηθήματα τότε κάτι δεν πάει καλά με το μισθολογικό μας σύστημα. Και δεν είμαι σίγουρη, εάν θα αρκούσαν ακόμη και 8,5 ευρώ για να αλλάξει κάτι».



Πόσο κοινωνικό κράτος μπορεί να αντέξει η Γερμανία;

Από την Deutsche Welle
Sabine Kinkartz/Κώστας Συμεωνίδης
Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος

Πόσο κοινωνικό κράτος μπορεί να αντέξει μια χώρα; Ένα μάλλον εύλογο ερώτημα ειδικά όταν γίνεται λόγος για μια χώρα όπως τη Γερμανία, που συγκαταλέγεται στις χώρες με το πιο ανεπτυγμένο κοινωνικό κράτος.

Η Γερμανία συγκαταλέγεται στις χώρες με το πιο ανεπτυγμένο κοινωνικό κράτος. Το 2010 οι κοινωνικές δαπάνες θα ξεπεράσουν τα 177 δις ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 54 % του προϋπολογισμού της χώρας. Όπως διευκρινίζει η Γερμανίδα υπουργός Εργασίας Ούρζουλα φον ντερ Λάιεν: «Η μερίδα του λέοντος προορίζεται για την ενίσχυση της αγοράς εργασίας. Το επίδομα περιορισμένου χρόνου εργασίας κοστίζει πολύ στους εργοδότες, τους εργαζόμενους αλλά και στην πολιτική. Ωστόσο είναι προτιμότερο να επενδύεις στη διασφάλιση θέσεων εργασίας και στην ενίσχυση του οικογενειακού εισοδήματος από το πληρώνεις ακριβά την απόλυση και την ανεργία».

Σε 7 εκατομ. ανθρώπους το κοινωνικό επίδομα

Οι άνεργοι λαμβάνουν επίδομα ανεργίας για έναν μόλις χρόνο. Το επίδομα ανεργίας δίνει αμέσως μετά τη θέση του στο βοήθημα κοινωνικής πρόνοιας, γνωστό στη Γερμανία ως Hartz IV, το οποίο έλαβαν το 2008 επτά εκατομμύρια άνθρωποι.

"Υπάρχουν και εκείνοι που εκμεταλλεύονται το κράτος", παραδέχεται η Γερμανίδα υπουργός«Είναι καθήκον μας να βοηθήσουμε τους μακροχρόνια ανέργους», λέει η υπουργός. «Γνωρίζω ότι υπάρχουν μεμονωμένες περιπτώσεις ανθρώπων – και αυτό το βλέπουμε παντού – που εκμεταλλεύονται την κρατική βοήθεια σε βάρος άλλων. Ωστόσο η συντριπτική πλειονότητα των μακροχρόνια ανέργων επιθυμεί να εξέλθει από το Hartz IV. Δεν μπορούν όμως γιατί δεν έχουν που να αφήσουν τα παιδιά, επειδή δεν έχουν απολυτήριο λυκείου και πτυχίο».

Πιο αυστηρές ρυθμίσεις ζητούν οι Φιλελεύθεροι

Το γραφείο ευρέσεως εργασίας έχει το δικαίωμα να προχωρήσει σε περικοπή του κοινωνικού επιδόματος εάν ο δικαιούχος δεν αποδεχθεί προσφερόμενη από το γραφείο θέση εργασίας. 120 χιλιάδες τέτοιες περιπτώσεις καταγράφονται κάθε μήνα σε όλη τη Γερμανία.

Το κόμμα των Ελευθέρων Δημοκρατών (FDP), που μετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό του Βερολίνο, ζητά να ληφθούν ακόμη πιο αυστηρά μέτρα. Όπως τονίζει η βουλευτής του κόμματος Κλάουντια Βίντερσταϊν, δεδομένου του υψηλού χρέους της χώρας, η κυβέρνηση θα έπρεπε να επανεξετάσει όλες τις δαπάνες: «Από το 2011 θα πρέπει να προχωρήσουμε σε βαθιές περικοπές. Οι κοινωνικές δαπάνες απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού προϋπολογισμού και συνεπώς πρέπει να επανεξεταστούν».

Αντιδρά η Αριστερά

Η πρόταση των Φιλελευθέρων προκάλεσε τη μήνι της αντιπολίτευσης και ιδιαίτερα του κόμματος της Αριστεράς (Die Linke), που ζητά την αύξηση των εισφορών στα κοινωνικά ταμεία. Βάσει νόμου, μέχρι ενός συγκεκριμένου σημείου, το ύψος των εισφορών υπολογίζεται σε ποσοστό επί του μισθού. Όπως υποστηρίζει η Γκεζίνε Λότς από το κόμμα της Αριστεράς «τα υψηλά εισοδήματα πληρώνουν σχετικά λίγα στα κοινωνικά ταμεία. Ως Αριστερά θεωρούμε απαράδεκτο το γεγονός να πληρώνει η γραμματέας του επικεφαλής της Deutsche Bank όσα ακριβώς και ο προϊστάμενός της, την ώρα που ο μισθός του είναι κατά 1000 φορές μεγαλύτερος».

Πρόβλημα παρουσιάζουν και τα συνταξιοδοτικά ταμεία λόγω του δημογραφικού. Το εργατικό δυναμικό μειώνεται ενώ ο αριθμός των συνταξιούχων αυξάνεται. Στο παρελθόν οι κρατικές συντάξεις θεωρούνταν σίγουρες, σήμερα οι ιδιωτικές συντάξεις έχουν γίνει πλέον μόνιμο σημείο αναφοράς. Ακόμη και σε περίπτωση που κάποιος δεν έχει φροντίσει για καμία από τις δυο συντάξεις, έχει το δικαίωμα να λάβει το κοινωνικό επίδομα. Το ερώτημα είναι μέχρι πότε θα μπορεί το κράτος να πληρώνει;


Γερμανία : "Θεραπεία Σόκ"

Κείμενο: Ελένη Μήτσου
Πηγη: http://www.xekinima.org

Η Γερμανία αποτελούσε για δεκαετίες χώρα "πρότυπο" στην Ευρώπη. Είχε την πιο μεγάλη και αναπτυγμένη βιομηχανία, υψηλό βιοτικό επίπεδο και ένα από τα καλύτερα κράτη πρόνοιας. Αυτή η Γερμανία αποτελεί πια παρελθόν. Η ανεργία φτάνει πια το 10%, το κράτος πρόνοιας καταλύεται και οι γερμανοί πολίτες βρίσκονται σε κατάσταση σοκ.

Σοκ 1ο: Η κρίση στη βιομηχανία:

Οι Γερμανικές βιομηχανίες είδαν τα τελευταία χρόνια τις πωλήσεις τους να πέφτουν και τα κέρδη τους να μην αυξάνονται με τους ρυθμούς των προηγούμενων χρόνων. Ειδικά η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία που απασχολεί 1 στους 7 Γερμανούς έχει χτυπηθεί ιδιαίτερα. Τα χαμένα κέρδη των γερμανών βιομηχάνων καλούνται τώρα να τα πληρώσουν οι εργαζόμενοι. Η Siemens και η Daimler Chrysler με την απειλή ότι θα μεταφέρουν τα εργοστάσιά τους στο εξωτερικό (Τσεχία, Πολωνία και Αργεντινή όπου οι μισθοί και τα επιδόματα είναι μέχρι και 80% χαμηλότερα από της Γερμανίας) κατάφεραν τα εξής χτυπήματα στους εργαζόμενους:
-Αύξησαν το ωράριο εργασίας στα εργοστάσιά τους από 35 σε 40 ώρες χωρίς να αυξήσουν τις αποδοχές.
-Πάγωσαν τους μισθούς για τα επόμενα 2 χρόνια

Η Volks Wagen ακολουθώντας τον ίδιο δρόμο απείλησε πρόσφατα να απολύσει 30.000 εργαζόμενους (17% του εργατικού της δυναμικού) αν οι εργαζόμενοι δε "συμφωνούσαν" σε πάγωμα των μισθών για τα επόμενα 2 χρόνια

Τώρα, σειρά παίρνει η Adam Opel, "συζητώντας" αύξηση της εργάσιμης εβδομάδας στα εργοστάσιά της, χωρίς αύξηση των αποδοχών, και πάγωμα των μισθών των εργαζομένων μέχρι το 2009!

Τα μέτρα αυτά είναι απαραίτητα για να συνεχίσουν οι γερμανοί βιομήχανοι να αυξάνουν τα κέρδη τους. Τη στιγμή που οι μισθοί των εργαζομένων παγώνουν και τα ωράρια εργασίας τους αυξάνονται, η Daimler Chrysler ανακοινώνει ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2004 αύξησε τα κέρδη της κατά 408%, ενώ η περιουσία της οικογένειας Siemens υπολογίζεται στα 13 δις ευρώ.

Όσο για τα συνδικάτα με τις ξεπουλημένες ηγεσίες τους.... άλλοι ανέλαβαν να εξηγήσουν στους εργαζόμενους γιατί η εργοδοσία έχει δίκιο και άλλοι, όπως στην Daimler Chrysler, κάλεσαν τους εργαζόμενους σε απεργία μιας ημέρας, για τα μάτια του κόσμου, και όταν είδαν ότι η απεργία ήταν πετυχημένη (60.000 εργαζόμενοι απ' όλα τα γερμανικά εργοστάσια της Daimler Chrysler συμμετείχαν) βιάστηκαν να την κλείσουν και να υποχωρήσουν στον εκβιασμό των εργοδοτών

Σοκ 2ο: Ατζέντα 2010 και Νόμοι Hartz

Οι νόμοι Hartz αποτελούν ένα κομμάτι μόνο της "Ατζέντας 2010" του Σρέντερ που έχει ως στόχο την "ελαστικοποίηση" της αγοράς εργασίας και την κατάλυση του κοινωνικού κράτους.

Hartz ΙΙ

Ο νόμος Hartz ΙΙ για παράδειγμα, που ψηφίστηκε στη γερμανική βουλή το 2003, εισήγαγε στη γερμανική κοινωνία τον όρο "mini-job". Με αυτό το νόμο δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας. Μόνο που οι θέσεις αυτές, αν μπορούν να χαρακτηριστούν θέσεις, είναι μίνι και μάλιστα σούπερ μίνι. Ως mini-jobs χαρακτηρίζονται λοιπόν οι εξής θέσεις εργασίας: qΘέσεις εργασίας που αμείβονται με μάξιμουμ 400 ευρώ το μήνα ακαθάριστα. Πρόκειται για καθαρή κοροϊδία καθώς 400 ευρώ είναι το ύψος του ανεργιακού επιδόματος των μακροχρόνια άνεργων. Θέσεις εργασίας που σου εξασφαλίζουν εργασία 50 μέρες το χρόνο! (Και από τη στιγμή που αυτό το πράγμα χαρακτηρίζεται "θέση εργασίας", τις υπόλοιπες 315 μέρες του χρόνου μάλλον δε θεωρείσαι άνεργος).

Hartz IV

Ο νόμος Hartz IV ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τους γερμανούς και τους έβγαλε στους δρόμους στις γνωστές "πορείες της Δευτέρας". Ο νόμος Hartz IV, που ψηφίστηκε πρόσφατα στη γερμανική βουλή προβλέπει τα εξής:

Μέχρι σήμερα οι άνεργοι στη Γερμανία έπαιρναν επίδομα ανεργίας για 32 μήνες στο ύψους του 60% του τελευταίου τους μισθού (67% αν είχαν παιδιά). Αν μετά τη λήξη των 32 μηνών παρέμεναν άνεργοι, δεν έμεναν στο δρόμο, αλλά έπαιρναν το "επίδομα κοινωνικής βοήθειας" που ήταν γύρω στα 350 - 400 ευρώ το μήνα.

Με το νόμο Hartz IV το επίδομα ανεργίας περιορίζεται στους 12 μήνες ενώ το επίδομα κοινωνικής βοήθειας, αλλάζει όνομα, ονομάζεται "ανεργιακό επίδομα ΙΙ", και αλλάζει και προϋποθέσεις. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα των νέων προϋποθέσεων είναι τα εξής:

Δε δικαιούνται "ανεργιακό επίδομα ΙΙ":
-οι γυναίκες των οποίων ο σύζυγος εργάζεται (έτσι οι άνεργες γυναίκες γίνονται πλήρως εξαρτημένες από το σύζυγό τους)
-οι νέοι κάτω των 25 ετών που απορρίπτουν μια θέση εργασίας που τους προτείνει το γραφείο ανεργίας (πράγμα που μέχρι τώρα είχαν δικαίωμα να το κάνουν αν η θέση που του προσφερόταν δεν ήταν κατώτερη των προσόντων τους) κοκ.

Με το νόμο Hartz IV 500.000 άνθρωποι δε δικαιούνται πια κανένα επίδομα και μένουν στο δρόμο ενώ το γερμανικό κράτος "εξοικονομεί" από αυτές τις περικοπές 10 δις ευρώ το χρόνο.

Ωστόσο ο Hartz IV δεν σταματά εδώ. Εισάγει τον όρο "θέσεις εργασίας του 1 ευρώ την ώρα". Στόχος είναι να δημιουργηθούν στο γερμανικό δημόσιο 60.000 θέσεις εργασίας που να αμείβονται με 1 ή 2 ευρώ την ώρα και μάλιστα ακαθάριστα! Στις θέσεις αυτές θα διοχετευτούν οι μακροχρόνια άνεργοι. Έχουμε λοιπόν μια νέα πρόταση από τους γερμανούς σοσιαλδημοκράτες: μάθετε να επιβιώνετε με 8 ευρώ την ημέρα.

Σοκ 3ο: Υπόλοιπες περικοπές

Πέρα από τις περικοπές της ομοσπονδιακής κυβέρνησης οι κυβερνήσεις των διαφόρων κρατιδίων της Γερμανίας περνάνε μια σειρά από δικά τους μέτρα λιτότητας. Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά είναι τα εξής:

Κάτω Σαξονία

Η τοπική κυβέρνηση έκοψε το επίδομα των τυφλών, θεωρώντας τους κανονικούς ανθρώπους χωρίς ιδιαίτερες ανάγκες και προβλήματα. Στις 11 Σεπτέμβρη 10.000 τυφλοί διαδήλωσαν στο Ανόβερο ενάντια σ' αυτή την περικοπή.

Βερολίνο

Η τοπική κυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών (SPD) Κόκκινων (PDS) μείωσε κατά 30% το επίδομα των τυφλών, ενώ στις δημόσιες υπηρεσίες αύξησε το ωράριο εργασίας των εργαζομένων μειώνοντας ταυτόχρονα τους μισθούς τους. Στον καπιταλισμό ότι έχει κατακτηθεί μέχρι σήμερα, είτε αυτό ονομάζεται δωρεάν περίθαλψη, είτε ασφάλιση, είτε ανεργιακό επίδομα, κοκ. κατακτήθηκε με αγώνες, δε χαρίστηκε από τα πάνω. Στον καπιταλισμό στην πρώτη ευκαιρία, στην πρώτη ύφεση, όταν οι αστοί δουν τα κέρδη τους να μειώνονται, δε διστάζουν να χτυπήσουν το κοινωνικό κράτος και όλες τις κατακτήσεις των εργαζομένων. Αυτή τη στιγμή το κοινωνικό κράτος στην πιο πλούσια και πιο ανεπτυγμένη χώρα της Ευρώπης, από την "κοινωνικά ευαίσθητη" κυβέρνηση των σοσιαλδημοκρατών, χτυπιέται βάναυσα, γιατί αυτό επιβάλλουν τα συμφέροντα του γερμανικού κεφαλαίου.

Και η Γερμανία είναι μόνο η αρχή. Όταν αυτά τα μέτρα λιτότητας περνάνε στη Γερμανία, δε θα αργήσουν να εξαπλωθούν και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. Έτσι μια σειρά από χώρες που είχαν ανεπτυγμένα κράτη πρόνοιας και αξιοπρεπείς μισθούς θα ακολουθήσουν τα βήματα της Γερμανίας (όπως κάνει αυτές τις μέρες η Ολλανδία). Εύκολα μπορούμε να φανταστούμε τι θα σημαίνει αυτό για χώρες όπως είναι η Ελλάδα όπου ούτε ανεπτυγμένο κοινωνικό κράτος έχουμε, ούτε αξιοπρεπείς μισθούς.